Ngày 25/05/1857 Thầy Giảng Phêrô Đoàn Văn Vân Tử đạo.

Thầy Giảng Phêrô Đoàn Văn Vân

Phêrô Ðoàn Văn Vân, Sinh năm 1780 tại Kẻ Bói, Hà Nam, Thầy giảng, bị xử trảm ngày 25 tháng 05 năm 1857 tại Sơn Tây dưới đời vua Tự Ðức. Đức Piô X suy tôn thầy Phêrô Đoàn Văn Vân lên bậc Chân Phước ngày 02.05.1909. Ngày 19-06-1988, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên hàng Hiển thánh. Lễ kính vào ngày 25/05.

Ẩn trốn xa xứ xa nhà chưa được bao lâu, thầy Phêrô Đoàn Văn Vân đã bồn chồn lo lắng, không yên lòng về các công việc của giáo xứ. Gần trót cuộc đời thầy gắn liền với trách vụ quản lý xứ. Thầy dành hết nhiệt huyết mình lo chu toàn nhiệm vụ, luôn cần mẫn miệt mài với công việc, coi đó là sứ vụ Chúa trao phó.

Thầy Cai Vân quyết định trở về nhiệm sở của mình. Quyết định đó, lòng nhiệt thành với chức vụ đó, đã đưa thầy vào con đường tử đạo. Thầy bị bắt ở cổng làng Tiên Cát trên đường đến nhà xứ.

Phêrô Đoàn Văn Vân sinh năm 1781 tại làng Kẻ Bói, xứ Kẻ Sông, tỉnh Hà Nam, khi còn nhỏ cậu ở với cha Thi và được gởi đi học trường Latinh. Năm 25 tuổi, cậu trở làm thầy giảng và đi giúp các xứ đạo. Sau cùng thầy được cử về làng Bầu Nọ, tức làng Nỗ Lực sau này, và lo việc quản lý nhà xứ.

Thầy tận tụy với công việc, có lòng thương người nghèo khó, hiền lành hòa nhã với mọi người, nhưng lại nghiêm ngặt với chính mình. Thầy ăn uống thanh đạm, trang phục đơn giản. Ngoài việc quản lý, thầy còn chăm lo đời sống đạo của tín hữu, thăm bệnh nhân, giúp đỡ người hấp hối chuẩn bị về nhà cha trên trời, giàn xếp các mối bất hòa, chia rẽ trong xứ...

Cuộc sống nhân đức của thầy là tấm gương trong giáo phận. Khi khen ngợi một thầy giảng nào, các tín hữu hay nói: "Ông này nhân đức như thầy Cai Vân’.

Khi đó hai chức sắc trong làng tên là Tương và Huống bị thua bạc hết cả tiền đóng thuế của dân, liền kéo nhau vào nhà xứ, xin vay thóc để trả dần. Nghĩ rằng những người này quá mê bài bạc, thầy Cai Vân từ chối. Thế là họ manh tâm thù oán và tố cáo với quan là : "Làng Nỗ Lực có đạo trưởng, có cả đạo đường và đạo quán nữa". Quan liền đem quân đến vây bắt, nhưng hôm đó không bắt được ai. Mấy ngày sau, Tương và Huống đón đường bắt trói thầy Cai Vân đem nộp cho quan, và vu cáo thầy là đạo trưởng.

Trước công đường, quan phủ thấy vị bô lão đã ngoài thất tuần, chỉ tra vấn thầy xem có thực là đạo trưởng không. Thầy khiêm tốn trả lời : "Bẩm quan, tôi nói thật không giám khai man, tôi chỉ là thầy giảng. Quan lớn cho tôi là đạo trưởng thì đó là ý quan lớn, chớ tôi không giám nhận". Quan lại khuyên dụ thầy quá khóa để được tha, nhưng thầy trả lời: "Bẩm quan lớn, tôi giữ đạo đã bấy nhiêu tuổi đời, lẽ nào còn bỏ đạo".

Thầy bị giam ở Lâm Thao khoảng bốn tháng. Giáo hữu không giám đi lại thăm nom, vì sợ quan làm khó dễ thầy. Chỉ có cha Nghiêm lén vào giải tội cho thầy được hai lần, rồi nhờ giáo hữu Lê văn Giáp đưa Mình Thánh. Được rước Chúa, thầy thấy được an ủi lắm. Sau khi bị chuyển về Giả Mơ tỉnh Sơn Tây hơn hai tháng. Thời gian này, vì không có đồ tiếp tế nên thầy sống cực khổ, đói khát, và vì không có tiền cho lính canh nên thầy bị khinh dể, sỉ nhục và khó khăn trong mọi việc. Dầu thầy Vân cải chính nhiều lần, các quan vẫn khép án thầy là đạo trưởng.

Khi án của thầy Cai Vân "Gia Tô đạo trưởng" được vua châu phê, thầy vui mừng chờ đợi ngày hồng phúc. Trên đường ra pháp trường, người ta thấy vị bô lão 77 tuổi, kiệt sức, hai người lính đỡ hai bên gông để thầy đi khỏi té ngã, một người lính khác quàng dây thừng vào cổ tử tội lôi đi. Nhưng khuôn mặt thầy luôn vui tươi bình thản.

Đến pháp trường, thầy xin lý hình thong thả cho vài phút để cầu nguyện. Sau đó, thầy cúi đầu chịu chém, lý hình vung gươm lên và đầu thầy cai lìa khỏi cổ. Thầy Cai Vân hoàn tất tốt đẹp cuộc đời trần thế. Đời thầy là một cuộc đời gương mẫu "một người quản lý trung tín, biết phân phát lúa đúng giờ cho gia nhân". Hơn nữa, điều qúy báu đối với thầy Cai Vân chính là : "Phúc cho đầy tớ nào khi chủ về thấy làm như thế". Thầy Vân đã sống trọn hảo và hiến mạng sống mình vì sứ vụ Chúa đã trao ban.

Hôm đó là ngày 25.05.1857. Giáo dân làng Bách Lộc đã an táng vị tử đạo ngay chính nơi xử án. Sau lại chuyển thi hài thầy về mai táng ở nhà thờ Bách Lộc.

Đức Piô X suy tôn thầy Phêrô Đoàn Văn Vân lên bậc Chân Phước ngày 02.05.1909. Ngày 19-06-1988, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên hàng Hiển thánh.