Ngày 26/05/1861 Linh Mục Gioan Đoàn Trinh Hoan Tử đạo.

Đức Ki-tô đã chết để cứu độ nhân loại, thánh Gioan Đoàn Trinh Hoan đã ý thức cuộc tử đạo là cách noi gương Chúa tuyệt hảo nhất, cha Hoan đã tự nguyện đón nhận nó, cha Hoan bị bắt ngày 03 thánh 01 năm 1861, vào dịp lễ Hiển Linh, dưới thời vua Tự Đức cấm đạo, mặc dù bị tù ngục tra tấn khổ sở. cha Hoan dẫn nhiệt thành giúp đỡ các tín hữu bị gian cầm, như lúc chưa bị bắt, thật cảm động trước một vị linh mục già, mình mang xiềng xích gông cùm, cực nhọc lần bước đến từng người giáo hữu sắp bị giết vì đạo, để an ủi, khích lệ và ban bí tích cho họ, trong suốt 05 tháng bị gian cầm, cha luôn làm như thế. Ch đến ngày ra pháp trường lãnh nhận triều thiên tử đạo

Linh Mục Gioan Đoàn Trinh Hoan Tử đạo

Gioan Đoàn Trinh Hoan sinh năm 1798, tại họ Kim Long, Phú Xuân, Huế, trong một gia đình đạo hạnh, cần mẫn siêng năng. Nhờ ảnh hưởng đạo đức của cha mẹ, cậu đã muốn dâng mình cho Chúa ngay từ nhỏ, được sự giúp đỡ và hướng dẫn của người cậu là cha Kiệt, rồi cậu gia nhập chủng viện và được gởi đi du học ở Pênăng (tức Mã Lai) để tu luyện làm linh mục. Học xong thần học thầy Gioan Hoan về nước được lảnh nhận chức linh mục tại Sài Gòn.

Từ ngày thụ phong linh mục, cha Gioan Hoan hết lòng phụng sự Chúa và nhiệt thành phục vụ Gióa Hội, trong 26 năm linh mục, cha đem hết tài năng sức lực lo cho các tín hữu, và rao giảng Tin Mừng cho lương dân. Thấy cha hăng sai hoạt động tông đồ, Đức Cha sai cha đi giúp nhiều họ đạo, như Kẻ San, Bảy Trời, Mỷ Hương vvv… Tới đâu, cha cũng phục vụ đắc lực và kết quả khả quan. Cha có biệt tài ăn nói rất duyên dáng, nên mọi người đều có cảm tình và quí mến cha.

Ngoài việc phục vụ, cha còn tận tâm cổ động ơn thiên triệu, đào tạo thầy giảng, huấn luyện thanh thiếu niên, và gởi vào chủng viện học tập làm linh mục, vì cha thấy ông việc giảng đạo hết sức khẩn thiết và lớn lao, mà không có người đảm nhận, đứng như lời Chúa Giê-su nói: “ Lúa chín đầy đồng, mà thợ gặt lại ít” Là một linh mục nhiệt tâm với nước Chúa, cha không thể không băn khoăn, lo lắng cho có nhiều thợ gặt lành nghề để phục vụ cánh đồng truyền giáo, đó cũng là nỗi bức xúc của những ai có lòng đạo đức kính mến Chúa.

Để chuẩn bị mừng lễ Hiển Linh, đầu năm 1861 cha đến họ đạo Sao Bùn, ở trọ trong nhà ông Trùm Phượng, để thăm viếng, giải tội và dâng thánh lễ cho giáo dân, các quan ở đây biết tin cha đến, đang đêm họ cho binh lính đến bao dây nhà ông trùm Phượng bắt cha. Cha vội vàng chạy ra sông tìm đường trốn, thế là cha bị bắt giải về Đồng Hới, lúc đó cha đã 63 tuổi.

Trong thời gian 05 tháng bị giam cầm tại đây, nhiều lần cha bị đưa ra tra tấn đánh đập rất dã man, có những lần bị binh lính lấy kềm sắt nung đỏ kẹp vào bắp thịt, buộc cha bước qua Thánh Giá và khai tên những người có đạo. Nhưng cha cương quyết giữ vững đức tin và nhất đinh không khai báo, dù bị khổ hình đau đớn đến tận xương thịt, cha cũng rán sức chịu đựng và hết lòng giúp đỡ các tín hữu cùng cảnh tù ngục, những người bị chiến dịch bắt đạo tháng 10 năm 1859, đã gom nhiều chức sắc trong các giáo xứ, vì nhà vua trù tính kế hoạch làm áp lực với quân Pháp, để họ triệt thoái các tàu ở cửa Hàn. Nhờ tài xã giao lịch thiệp cha Hoan đã chiếm được thiện cảm của đám lính canh, hằng ngày cha dùng nhiều thời giờ để an ủi, khích lệ các tín hữu trung thành bền đỗ theo Chúa, và giải tội cho họ. Mỗi khi được nhận Mình Thánh Chúa do các linh mục ở ngoài gởi vào, cha đều phân chia cho họ, nhờ đó họ được sức mạnh can đảm hy sinh vì Chúa.

Ngày 25 tháng 05 năm 1861 cha nhận được bản án trảm quyết, hôm đó cha thức suốt đêm, để thăm viếng khích lệ các bạn tù. Cha Hoan nói; “ Giờ cuối cùng của tôi không còn xa, phần anh em những người con yêu quý, anh em còn ở trên trần gian đau khổ này, anh em hãy trung tín đến cùng. Xin anh em cũng cầu nguyện cho tôi được hoàn thành theo ý Chúa một cách trọn vẹn” và sáng hôm sau cha được dẫn ra pháp trường, khi nghe đọc bản án. Cha nói: “ Con tạ ơn Chúa, vì Ngài cho con được phúc đổ máu vì danh Chúa”. Quan hỏi cha có muốn trói vào cột không. Cha đáp: “ Không cần, tôi sẽ quỳ yên không nhúc nhích. Nếu tôi không tự nguyện nhận cái chết, tôi đã chẳng đến đây, xin cho tôi được vài phút để cầu nguyện” sau đó cha ngước mắt lên trời tạ ơn Chúa, giơ tay giải tội cho ông Phượng và ra dấu sẵn sàng.

Khi cha cỏi áo thấy hai mảnh “ Áo Đức Bà” cha đeo phất phới trước ngực, một người lính tưởng là thứ gì quý giá thì xin. Cha nói: “ Cái này tôi không thể cho ai được, đây là hình ảnh của Đức Nữ Vương và là Bà Chúa của tôi” viên lý hình thấy thái độ dũng cảm của cha, biết cha vô tội nên nhờ lý hình khác, anh lý hình không quen đã phải chém đến 3 nhát, sau đó dùng gươm cứa đứt miếng da còn xót lại.

Noi gương Thánh Đoàn Trinh Hoan tử đạo, hằng ngày hy sinh chịu khó rao giảng đạo Chúa, trong hoàn cảnh thuận tiện cũng như lúc khó khăn, bằng lời cầu nguyện việc hy sinh và gương sáng dời sống.

Đức Thánh Cha Piô X phong chân phước cho cha ngày 02 tháng 05 năm 1909 và ngày 19 tháng 06 năm 1988 Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã suy tôn cha lện Hiển Thánh.